niedziela, 3 maja 2009

Akatyst ku czci Bogurodzicy

Akatyst jest hymnem liturgicznym, charakterystycznym dla obrządku wschodniego Kościoła. W tradycji bizantyjskiej jest to całe, niekiedy długotrwałe nabożeństwo złożone z pieśni pochwalnych ku czci Pana Jezusa, Bogurodzicy lub świętych, śpiewane, zgodnie z nazwą, na stojąco. Najbardziej znanym, także w Kościele Rzymskokatolickim, jest Akatyst ku czci Bogurodzicy. Uznawany jest w literaturze chrześcijańskiej za najstarszy hymn ku czci Matki Bożej.

Pochodzi najprawdopodobniej z V-VI wieku. Jego autorstwo jest niepewne: ostatnio najczęściej bywa przypisywany świętemu Romanowi Śpiewakowi. Około VIII wieku Akatyst został przetłumaczony na łacinę i na wiele innych języków, w wyniku czego wywarł ogromny wpływ na poezję maryjną całego kościoła. Polski przekład Akatystu został dokonany w 1965 przez jezuitę o. Mieczysława Bednarza.

Zasadniczym tematem hymnu jest udział Matki Boskiej w ziemskim życiu Chrystusa i w Jego Kościele. Przeplatają się w nim teksty odnoszące się do Maryji i Jezusa. Pierwsza połowa hymu dotyczy narodzenia Chrystusa oraz zdarzeń z nim związanych i je poprzedzających. Druga połowa ma za przedmiot nadprzyrodzone skutki przyjścia Zbawiciela na ziemię.

Akatyst składa się z 24 strof, które w greckim oryginale zaczynają się od kolejnych liter greckiego alfabetu. Strofy te to, na przemian, kondakiony (krótkie) i ikosy (dłuższe). Każdy kondakion kończy się refrenem "alleluja", a ikos - inkantacją "Witaj, Oblubienico dziewicza".

Poniżej prezentujemy ostatni ikos i kondakion Akatystu ku czci Bogurodzicy wykonany w języku polskim zgodnie z kanonem zachodnim przez Chór Wyższego Seminarium Duchownego w Opolu:



Pozostałych części hymnu w tym samym wykonaniu można wysłuchać w postaci plików mp3 dostępnych tutaj. Pełny tekst Akatystu dostępny jest na stronie Mariańskiego Domu Studiów p.w. Świętych Cyryla i Metodego.

-----------------------

Uzupełnienie z 18.08.2009:

W związku z listem naszego czytelnika chcielibyśmy sprostować błąd, który wdarł się do powyższego tekstu.

Pierwszego tłumaczenia tekstu hymnu na język polski dokonał nie o. Mieczysława Bednarz SJ, ale greckokatolicki bazylianin, o. Tymoteusz Szczurowski OSBM w 1792 roku. Przekład o. Bednarza jest tylko najbardziej znanym i najczęściej śpiewanym tłumaczeniem.

Zachęcamy do wysłuchania Akatystu w wersji wschodniej, wykonanego po polsku, ukraińsku i grecku w katedrze greckokatolickiej we Wrocławiu (nagranie "na żywo" w pliku mp3):
http://www.przybylscy.pl/przybylscy/akatyst/mp3/wroclaw.mp3

Nagranie zostało wykonane podczas XX Forum Młodych w 2004 roku. Modlitwie przewodniczył J.E. Ks. Bp. Włodzimierz Juszczak, biskup Eparchii Wrocławsko - Gdańskiej Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego.