niedziela, 5 kwietnia 2009

Hymn na Niedzielę Palmową: Gloria, laus, et Honor

Hymn śpiewany w Niedzielę Palmową podczas procesji zaliczający się do najpiękniejszych utworów łacińskiej hymnografii kościelnej, składa się z początkowych zwrotek poematu pisanego w klasycznych dystychach, którego autorem jest biskup orleański Teodulf (+821). Jest to typowy okaz hymnu procesyjnego z charakterystycznym dla tegoż rodzaju refrenem w postaci powtarzającego się po każdym dystychu początkowego dwuwiersza. W przeciwieństwie do radosnej treści osnutej na ewangelii z obrzędu święcenia palm, melodia hymnu brzmi jakoś rzewnie, jakby w przeczuciu bliskiej męki i śmierci Zbawiciela, której bolesną pamięć w tych dniach obchodzi Kościół św.

1. Gloria, laus, et honor, tibi sit Rex Christe Redemptor:
Cui puerile decus prompsit Hosanna pium.

Decus - ozdoba, tu pochwała; promo - dobywać, okazywać, opowiadać.

Chwała, sława i cześć, niechaj będzie tobie Królu Chryste Odkupicielu: któremu pochwała chłopięca głosiła pobożne Hosanna.

Uczestnicząc w procesji odprawianej na pamiątkę triumfalnego wjazdu Zbawiciela do Jerozolimy , łączymy pienia swe z głosami rzeszy, a zwłaszcza chłopiąt wybiegających Panu przeciw z radosnym "Hosanna" na ustach (Mt. 21, 9).

2. Israel es tu Rex, Davidis et inclyta proles:
Nomine qui in Domini, Rex benedicte venis.

Inclytus - sławny.

Tyś Królem Izraela i Dawida sławnym potomkiem: Królu błogosławiony, który przychodzisz w Imię Pańskie.

Jako "król Izraela" (Jan 1, 49), któremu przeznaczył "Pan Bóg tron Dawida, ojca Jego" (Łuk. 1, 32), wjeżdża Pan do stolicy królestwa Swego, witany okrzykami radości: "Błogosławiony, który idzie w Imieniu Pana"! (Łuk. 19. 38). "Hosanna Synowi Dawida"! (Mat. 21, 9).

3. Coetus in exelsis te laudat caelicus omnis,
Et mortalis homo, et cuncta creata simul.

Na wysokościach wysławiają cię wszystkie zastępy niebieskie, i śmiertelny człowiek, oraz wszelkie stworzenia społem.

Chwałą Zbawiciela rozbrzmiewają niebiosa: "Hosanna na niebiosach"! (Mat. 21, 9), oraz ziemia z swymi mieszkańcami i wszelkimi stworzeniami, z nadchodzącą wiosną, budzącymi się do nowego życia.

4. Plebs Hebraea tibi cum palmis obvia venit:
Cum prece, voto, hymnis, adsumus ecce tibi.

Votum - ślub, życzenie, prośba błagalna.

Lud żydowski wyszedł ci naprzeciw z palmami: my stajemy przed tobą z modlitwą, prośbą, pieśniami.

Żydzi "obcinali gałązki z drzew, i słali je na drodze" (Mat. 21, 8) Zbawiciela, my dziś zwracamy się doń z modłami i śpiewami na ustach.

5. Hi tibi passuro solvebant munia laudis:
Nos tibi regnanti pangimus ecce melos.

Munia - obowiązki; pango - opiewać, melos - pieśń.

Oni tobie idącemu na mękę oddawali powinność chwały: my tobie królującemu śpiewamy oto pieśń.

Żydzi składali hołd Zbawicielowi gotującemu się na mękę i śmierć haniebną, o ileż więcej powinniśmy wielbić Go teraz, gdy siedząc po prawicy Ojcowskiej "jest Panem nad pany i Królem nad królami " (Obj. 17, 14).

6. Hi placuere tibi, placeat devotio nostra:
Rex bone, Rex clemens, cui bona cuncta placent.

Devotio - nabożeństwo, pobożność.

Oni ci się podobali, niecha (ci) się podoba (także) nasze nabożeństwo: Królu dobry, Królu łaskawy, któremu podoba sie wszystko, (co) dobre.

Jeżeli Chrystusowi Panu podobały się samorzutne wyrazy uwielbienia ze strony ludu żydowskiego, to z większym upodobaniem, tak prosimy, niechaj przyjmie od nas to nabożeństwo, które z cała pobożnością odprawiamy na Jego cześć, składając Mu hołd jako Królowi, Zbawicielowi i Bogu naszemu.

x. dr Bronisław Gładysz, Mysterium Christi nr 3/1931.